Saturday Night (2024)
Ik denk dat als je een film twee avonden achter elkaar kijkt, gevolgd door de originele aflevering waarnaar deze behind-the-scenes-bij-SNL-film zelf toewerkt, dat je mijn ENTHOUSIASME rondom Saturday Night wel kunt voelen. Maar waar ik eigenlijk al nooit ‘objectief’ kan (en zeker ook niet wil) blijven in m’n recensies, zal in deze mijn persoonlijke smaak nóg aanweziger zijn. De reden: mijn leven kenmerkt zich niet vanwege grootse dromen of ambities, maar zolang ik weet heb ik slechts één duidelijke ‘grootse wens’, en dat is ooit een live opname van Saturday Night Live bijwonen. Koppel daaraan dat één van de grootste complimenten in mijn leven kwam van iemand die vroeg waarom ik daar niet voor ging schrijven, en je zult begrijpen dat deze film – over de über-hectische 90 minuten die voorafgingen aan DE eerste 90 minuten SNL in oktober 1975 – vrij makkelijk mijn persoonlijke favoriet van 2024 is gebleken.
And what a ride it was..! Met honderden Easter eggs voor die-hard-fans als ik, maar ook met een Birdman-meets-Whiplash-meets-Studio-60-on-the-Sunset-Strip (tv)-dynamiek en New Yorkse brille die perfect culmineert in precies dát wat SNL is. En dan ook nog de best gecaste film van het decennium..?
Het verhaal
De film opent met een paar van de originele castleden die wat cameratests uitvoeren in Studio8H, op de achtste verdieping van het NBC-gebouw aan Rockefeller Plaza, NY (nog altijd de plek waar je moet zijn voor NBC-talkshows). We zien hoe een jonge Lorne Michaels (Gabriel – The Fabelmans – LaBelle) even lijkt uit te puffen buiten, terwijl een ‘propper’ (Finn – Stranger Things (tv), Ghostbusters: Afterlife – Wolfhard) publiek probeert te lokken voor de opnames van een nieuwe show om 23:30u ’s avonds. Na wat getoeter zien we waarop Lorne aan ’t wachten is: komisch genie Andy Kaufman (Nicholas – Succession (tv), Dream Scenario – Braun) wordt namelijk door z’n moeder afgezet. Lorne leidt de schuchtere komiek – mét inderdaad die bij SNL-fans wereldberoemde pick-up-platenspeler – het gebouw in, waardoor wij als kijkers ook direct worden geïntroduceerd in de heftige dynamiek, aan de letterlijke vooravond van een programma dat de geschiedenis van TV zou gaan veranderen…
Het is namelijk 11 oktober 1975, en precies 90 minuten voordat DE eerste 90 minuten Saturday Night (het begon zonder die “Live” in de titel) de wereld ingeslingerd worden. Waarbij de film zich dus in real time lijkt af te spelen, ondersteund door de sporadisch in beeld verspringende tijd.
En in die 90 minuten zien we zo ontzettend veel, dat ik de film dus met groot gemak 2 keer zag binnen 24 uur. Denk aan hoe producent Dick Ebersol (Cooper – Licorice Pizza, zoon van P.S. – Hoffman) moet zien te schipperen tussen het zootje ongeregelde performers en corporate types als Dave Tebet (Willem Dafoe), hoe Dan Aykroyd (Dylan – The Maze Runner – O’Brien) schijnbaar de go-to-guy was als iemand fout ging op drugs (zoals George Carlin (Matthew – The Post, The Americans (tv) – Rhys) een paar minuten voordat hij de show moest openen!!), dat Billy Crystal (Nicholas Podany) nét buiten de originele cast viel, wat voor enorme toxische patser Milton Berle (J.K. – Whiplash, Juno – Simmons) was, en hoe onzeker het was of de geniaal-onhandelbare John Belushi (Matt Wood) de opening waarin hij met z’n vingertoppen-wolverine-sketch zit wel wilde/zou halen (en nu ‘mis’ ik nog 80% van wat er allemaal gebeurt)…
En dan ineens komt die ongelooflijk vet-gevangen-en-overgebrachte dynamiek tot stilstand als ene Janice Ian (Naomi McPherson) haar gitaar pakt en At Seventeen begint te spelen…
Droomfilm
Excuses voor die TikTok-link naar haar performance, maar ik kreeg net weer ‘bewondertranen’ in m’n ogen toen ik haar hoorde zingen. Saturday Night raakt me echt op zoveel vlakken, dat ik er serieus bijna ‘religieus’ van word. Natuurlijk omdat Saturday Night Live voor mij persoonlijk zo ‘belangrijk’ is (ik heb de komst van e-mail meegemaakt als student, en weet nog dat de allereerste e-mail die ik in m’n leven stuurde gericht was aan NBC met de vraag waarom die show niet in Nederland op tv werd uitgezonden (toentertijd was NBC ‘gewoon’ ergens te ontvangen in de avonduren); waarop ze overigens netjes reageerden), maar ik geloof er inmiddels wel in (thanks Rupert Spira voor dat inzicht!), dat hoe harder ik op deze manier geraakt word, hoe duidelijker dat betekent dat ik iets ervaar dat aan een diepere ‘waarheid’ raakt. Zo’n intense ervaring voelt als meer dan diepzinnig menselijk, en ik denk dat dat het realm raakt waar ‘spiritualisten’ naar op zoek zijn. Dus ja, dat ik deze film nooit meer zal vergeten, dat lijkt me wel duidelijk…
Cast & crew
Terwijl ik dus ook al drie recensies zou kunnen vullen met een bejubeling van de castingkeuzes. Na een jonge Spielberg in The Fabelmans is LaBelle nu onvergetelijk als Lorne Michaels. Dat hij pas 5 minuten voor de start van de show doorsloeg is ongelooflijk, want de stress waaronder hij moest opereren is ongekend. En die opbouw naar het moment waarop hij aan de studiobaas vertelt wát de show precies is (omdat het zo vernieuwend was, was het lastig onder woorden te brengen), dat geeft de film een perfecte climax-boost. Maar ook Cory Michael Smith als de zelfverzekerde alleskunner Chevy Chase, O’Brien als de hyperactieve en supergetalenteerde Aykroyd, Rachel – I Used to Be Funny – Sernott als Lorne’s ongrijpbare en vrijgevochten vrouw/niet-vrouw Rosie, J.K. Simmons als ‘Mr. Television’ Berle, Nicholas Braun die niet alleen Kaufman maar ook Jim – The Muppets – Henson speelt en Jon – soundtrack-composer – Batiste als Billy Preston zijn ongelooflijk fenomenaal. En dan nog één, om de superscherpe-in-crowdiness te tonen: Tommy Dewey als de ongelooflijk scherp-schofterig-creatieve hoofdschrijver Michael O’Donoghue, die Carlin op een gegeven moment op z’n plek wil zetten door hem af te schilderen als iemand die ongegeneerd teert op Lenny Bruce’ nalatenschap.
Natuurlijk waren er ook weinig filmmakers geschikter om deze film te maken dan Jason – Thank You for Smoking, Juno, Young Adult, Ghostbusters: Afterlife – Reitman, die waarschijnlijk al vanaf z’n luierperiode ‘vrienden’ was met de halve originele cast. Pa Ivan maakte namelijk ooit Animal House (met John Belushi) en de originele Ghostbusters (met Aykroyd en Bill Murray). Knap hoe hij de backstage dynamiek fantastisch weet te vangen (ik moest logischerwijs meermaals ook aan Sorkins Studio 60 on the Sunset Strip (tv) denken), maar ik denk dat hij misschien wel de grootste krediet verdient voor z’n casting-keuzes. In één scène liet hij me zelfs afvragen of zoon Cooper echt exact het zelfde talent als pa Phillip Seymour heeft…
Final credits
En dan die pijnlijke vooruitblik van Radner (die fantaseert over hoe ze over 20 jaar met man en kinderen aan deze avond terugdenkt; iets dat ze nooit zal halen), en en en en…
Ja, deze film zit zó vol met informatie en verwijzingen naar vette/bekende (latere) sketches, een geweldig levendige cast waarvan de leden bij momenten allemaal verrassen én met genoeg details om meerdere viewings te vullen. Misschien dat daarom ook wel een keer of ontelbaar door m’n hoofd schoot dat ik deze film nog veel vaker wil zien, liefst met al m’n vrienden afzonderlijk…
Al weet ik dat ik ook vrienden heb die de heftige dynamiek helemaal niet ‘aan kunnen’. Want Saturday Night is ook een mix van Birdman (hoe we het gevoel krijgen echt mee te lopen) meets Whiplash (qua creatieve dynamiek), waarbij het lijkt alsof Aaron Sorkin af en toe als dialoog-inspiratie heeft gediend…