Network (1976)

Vrijwel iedereen zal deze klassieker kennen van de zin “I’m mad as hell and I’m not gonna take it anymore“, gebezigd tijdens een live uitzending door nieuwslezer Howard Beale. Ik was verbaasd dat deze scène al na één-derde in de film te zien was, en ik was dan ook erg verbaasd door de enorme hoeveelheid informatie en verhaallijnen die regisseur Sidney Lumet erg bevredigend tot één film heeft weten te maken. En bijna 35 jaar na z’n release is deze film mogelijk nog actueler, scherper en meer van toepassing op onze wereld dan dat ie toen was…

Sidney Lumet overleed vorige week op 86-jarige leeftijd. Ik weet nog dat ik me een paar jaar geleden verbaasde dat hij al meer dan 50 jaar (!!) geweldige films maakte. Ik had toen net Before The Devil Knows You’re Dead gezien (uit ’07), waarin Ethan Hawke en Philip Seymour Hoffman broers spelen die het schijnbaar ongevaarlijke idee op hadden gevat om de juwelierszaak van hun ouders te overvallen. Ik wist toen wel dat hij 12 Angry Men ook had geregisseerd, maar dat die uit 1957 kwam, dat moest IMDb me leren. Achteraf gezien heeft hij dus een carrière van vijf decennia gehad, met juweeltjes als Serpico, Dog Day Afternoon, 12 Angry Men, The Verdict e.v.a.. En Network dus, de film die ik gisteren voor het eerst zag…

Network gaat over de manier waarop televisie gemaakt werd in de jaren 70 van de vorige eeuw. Maar Network gaat ook over de macht van grote multinationals, over het geringe belang van de inhoud van een programma t.o.v. de ‘ratings’, het jezelf verliezen in je werk, het uitbuiten van anderen, het kiezen voor de verleiding van iets dat niet goed voor je is, het eerlijk zijn naar jezelf en je omgeving, maar vooral over de rotheid van onze ‘vrije’ samenleving.
Zoals je ziet: de film wil nogal wat zeggen. In de handen van zo’n beetje elke regisseur zou dit verzanden in iets onbegrijpelijks en/of pretentieus geneuzel, maar niet in de capabele handen van Lumet. Je moet er wel echt voor gaan zitten, want zoals ik al zei: je krijgt zeer veel op je afgevuurd. De enige andere regisseur waarvan ik me voor kan stellen dat ie dit zou hebben kunnen maken is Oliver Stone, maar dan wel in de vorm die hij eind jaren 80-begin jaren 90 had.

Als je bovenstaande al te ingewikkeld vindt, kijk deze film dan niet. Als je geen zin hebt om na te denken over de macht van TV (en de achterliggende conglomeraten), kijk deze film dan niet. Blijf dan lekker ‘comfortably numb’, zoals Pink Floyd ooit zong. Laat je dan lekker meevoeren in de ‘ratrace’ waar andere partijen veel meer van profiteren dan jij, en waarin het vooral van belang is dat je niet té kritisch bent.

Ik denk dat ik in de aankomende weken deze film nóg hoger zal gaan schatten waarderen, als ie zich ‘settelt’ in m’n hoofd en hart. Het knappe aan de film is ook dat het cynische, dat je door bovenstaande alinea’s terecht van deze film verwacht, vooral wordt geuit door Howard Beale, die na z’n ‘breakdown’ waarin hij z’n “mad as hell“-speech houdt als “mad prophet” wordt verkocht aan het publiek. Daarmee deed de film me ook aan Bill Hicks tirade tegen reclame en marketing denken, als in: het maakt de TV-marketing-mensen niet uit wát er gezegd wordt, als er maar veel mensen kijken. En als de inhoud zich dan uiteindelijk tegen de grote machthebbers richt, dan verzinnen ze wel weer iets spectaculairs om het publiek weer duidelijk te maken wie de touwtjes daadwerkelijk in handen heeft.

Dus: wát een film..!

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt0074958