También la lluvia (2010)
Toen ik gisteren de trailer van deze film zag wist ik dat ik ‘m moest zien. Mijn bovengemiddelde interesse voor de geschiedenis en ontdekking van de Amerikaanse continenten lag hier deels aan ten grondslag, maar de film vertelt sowieso een erg interessant verhaal. Zie ook de helikopter op de poster, en je zult de symboliek direct begrijpen. En ondanks dat ik niet volledig positief ben over de film, vertelt het wel een – zoals ik al zei – erg interessant verhaal.
También la lluvia werd door de usher in het filmhuis nog vertaald als “Ook de regen”, maar je kunt het beter vertalen als “Zélfs de regen”. De grootste reden voor de filmmakers om deze film te maken is waarschijnlijk het verhaal van de Boliviaanse regering die een deal sluit met een buitenlands waterbedrijf, waardoor de arme Bolivianen zelf ineens veel meer moeten gaan betalen voor het water in hun rivieren, putten, meren, en ja: zelfs voor het opgevangen regenwater. Het speelt zich af in het jaar 2000, waardoor ik continu de ‘geruststelling’ voelde dat het misdeelde volk niet veel later ‘gered’ zou worden door Evo Morales, de eerste Boliviaanse president van indiaanse afkomst. Nu is het imago van Morales ook al lang niet meer ongeschonden, maar mogelijk komt dat ook wel doordat hij nogal fel tegen het Amerikaanse economische imperialisme is, en wij hem daarom niet aardig mogen vinden. Als socialist bedreigt hij namelijk ons kapitalistische ‘succesverhaal’ (ik hoop dat je m’n ironie voelt). Te gast bij Jon Stewarts Daily Show maakte hij zoveel indruk dat Stewart hem op een gegeven moment vroeg of hij (en dit is wel pre-Obama) niet voor een tijdje president van de VS wilde worden.
Okay, genoeg politiek, of toch niet? Morales was namelijk betrokken bij de rellen in 2000, die een behoorlijk belangrijke plek in También la lluvia hebben. En wat ik nog helemaal niet verteld heb, is dat deze film ook gaat over het maken van een film over de ontdekking en uitbuiting van Amerika en haar inheemse bevolking door Columbus. Een film in een film dus, iets wat mijn interesse ook altijd aanwakkert. En hier is dat vrij knap gedaan, ook al wordt de symboliek nogal ‘in your face’ gegooid. De filmcrew misbruikt de cast en figuranten namelijk ook. Grotendeels onbewust, maar toch. En is er in die 500 jaar dan echt zo weinig veranderd?
De twee verhalen raken elkaar als de acteur die één van de grotere rollen speelt ook de leider van de rellen blijkt. Tijdens draaidagen groeit hij als Hatuey uit tot leider en inspirator van de inheemse indiaanse bevolking die in opstand komt tegen Columbus c.s., maar in z’n vrije tijd staat hij met een megafoon de menigte in de stad te inspireren tot een belegering van de stad en het bedrijf dat hun water (en daarmee hun leven) verkoopt aan de hoogste bieder. Zoals je ziet: de overeenkomsten zijn zó duidelijk dat je het bijna geen symboliek meer mag noemen.
Naast het mooie en interessante verhaal is de manier waarop de op-te-nemen-film in de film is verwerkt indrukwekkend en verrassend. Je ziet namelijk vrijwel geen filmcrew, maar je zit gewoon echt naar die film te kijken. Op sommige momenten word je daar dan ineens uitgetrokken en merk je hoe knap dat gedaan is. De getoonde beelden raken namelijk wel de juiste snaren, maar die emoties voelen dan ineens als ‘onwerkelijk’ wanneer je de regisseur (een goede rol van Gael García Bernal) hoort zeggen hoe mooi die take er wel niet op staat.
Daarmee kom ik bij de acteurs. Bernal speelt de rol als regisseur meer dan voldoende, al wordt de motivatie van zijn karakter naarmate de film loopt steeds onduidelijker. Als ik negatief was zou ik zeggen dat het dus niet zo’n sterk neergezet karakter is, maar de positieve uitleg is dat het daarmee ook wel iets realistischer is, want ben jij je wel altijd 100% bewust van de motieven die jou drijven?
De producent van de film wordt gespeeld door Luis Tosar, waarvan ik nu in zeer korte tijd drie films heb gezien (deze, Mr. Nice en Celda 211). Hij toont z’n klasse ook hier weer, al is de switch die zijn karakter in de film maakt niet zo subtiel. Maar zoals je waarschijnlijk al gemerkt hebt: dat is mijn grootste, maar ook enige kritiek op deze film. De verschillende lagen van het verhaal hadden wat subtieler verweven mogen worden. Juist ook omdat de film in alle lagen interessant is. Ik kan me echter goed voorstellen dat dat ook één van de redenen voor het lichte gebrek aan subtiliteit is: de makers waren zo gepassioneerd om hun primaire verhaal te vertellen, dat ze af en toe net iets te enthousiast ‘over-symbolisch’ te werk zijn gegaan.
Maar: de ingrediënten van deze film zijn top. Dat de uiteindelijke taart net niet helemaal in balans is, doet niets af aan de kwaliteit van de ingrediënten. En alleen daarvoor is deze film zeker meer dan de moeite waard…