Humpday (2009)
Ik heb deze film, over twee heteromannen die met z’n tweeën (en alleen met z’n tweeën) een korte pornofilm willen maken, ook een tijdje niet willen kijken, en was gisteren dan ook zeer aangenaam verrast door de scherpte, fijnzinnigheid en humor in Humpday.
Regisseuse Lynn Shelton is iemand om in de gaten te houden, zoals ik dat ook al lichtjes doe met één van de hoofdrolspelers: Mark Duplass. Hij maakte eerder namelijk, samen met z’n broer, The Puffy Chair en recentelijker Cyrus. En ergens roept Humpday wel wat dezelfde bewondering op als The Puffy Chair.
In Amerika wordt de term alweer wat denigrerend gevonden, maar volgens mij mag ik ‘mumblecore‘ nog wel gewoon gebruiken om een film als Humpday te beschrijven. En dat doe ik ook met alle respect, zeker ook omdat het voor een bepaalde rauwheid en improvisatie staat die ik zeker uit Amerikaanse films niet ken. Nu ben ik niet écht bekend met het werk van John Cassavetes, maar die naam dook redelijk vaak op in besprekingen over The Puffy Chair, en toevallig won Humpday de John Cassavetes Award bij de Independent Spirits Awards. En om met nog een naam te gooien: de film won ook de Special Jury Prize op Sundance in 2009.
Het eerste kwartier van de film moest ik even wennen aan het voor mumblecore-kenmerkende handheld camerawerk en ongepolijste acteren. Toen besefte ik me echter dat het misschien wel helemaal geen acteren was, en wat bleek: de film is geschoten zonder script en vrijwel volledig geïmproviseerd. Zeker naar het einde toe wordt dat nóg opmerkelijker, en dat maakt deze film ook nóg interessanter. De acteurs werden door Shelton in een bepaalde stemming gebracht, en van daaruit werd dan de scène gespeeld.
“Okay, maar waar gaat de film dan over?“, hoor ik je denken.
Nou, Ben en Andrew zijn oude vrienden. Ben is inmiddels getrouwd met Anna, terwijl Andrew een kunstzinnige wereldreiziger is geworden. Op een nacht staat Andrew plots voor de deur, en binnen 24 uur heeft ie Anna-en-Bens leven aardig overhoop gehaald. Ben laat zit dat welgevallen, maar ook Anna stelt zich vrij ‘open’ op. Deels wat onsubtiel ‘geholpen’ door Ben, maar zeker ook omdat ze zelf het getrouwde leven niet als vaststaand en uitgestippeld ziet.
Tijdens een dronken bui op een hippie-feestje dagen de mannen elkaar uit om mee te doen met Humpfest, een festival waar erotische amateurfilms worden vertoond en die direct daarna ook worden vernietigd. Iedereen mag meedoen, en op één of andere manier komen de mannen erop om samen een pornofilm te maken, alleen met z’n tweeën. “It’s beyond gay“, en zeker omdat ze allebei hetero zijn nogal uitdagend. De grootste homofoben zullen inmiddels wel al afgehaakt zijn, maar Ben zegt het op een gegeven moment mooi: “Dit is misschien wel het meest beangstigende dat je als heteroman kunt doen. En omdat het zoveel angst oproept, moeten we het wel onderzoeken. Juist als kunstproject, juist om te achterhalen waar die angst vandaan komt.”
Ben en Andrew belanden uiteindelijk met z’n tweeën en een videocamera in een hotelkamer, en dan moet het gaan gebeuren. Ik zal niet vertellen wat er niet of wel gebeurt, maar wil nogmaals benadrukken dat de regisseur en acteurs op het moment dat de kamerdeur in het slot viel ook niet wisten wat er zou gaan gebeuren. “Let’s see what happens, and how far you guys are willing to go“, moet Shelton gezegd hebben. Daarmee is de film dus eigenlijk eenzelfde kunstproject geworden als wat ze in de film wilden maken, en alleen daarom al is deze film interessant voor iedereen die kunst een warm hart toedraagt.
Leuk detail: Humpday kwam in Amerika op dezelfde dag uit als Sacha Baron Cohens Brüno, die als homo nogal wat paniek veroorzaakte tijdens z’n rondreis door Amerika. Humpday is een film over hoe ver je als hetero kunt (of durft te) gaan als je geen homofobische paniek voelt…