Three Miles North of Molkom (2008)
Wow… Deze film zou eigenlijk aankomend weekend op Lowlands gedraaid moeten worden in een openluchtbioscoop, waarbij je staat van nuchter-, dronken- of stonedheid waarschijnlijk helemaal niks uit maakt om te ‘genieten’ van deze film.
Het meest knappe aan deze documentaire (ja, het zijn geen acteurs!) is namelijk dat hij zowel hilarisch is voor mensen die niks met spirituele zaken hebben, maar daarnaast ook gewoon interessant voor mensen die wél open staan voor spirituele zaken als sjamanisme, tantrische seks en ja: treehugging. Op de poster staat het ook: “Side-splittingly funny“, en eigenlijk zegt dat alles…
Ik heb zelf wel eens een meditatiecursus gevolgd, en diverse bezoeken aan een magnetiseur hebben m’n voorheen gruwelijk grote scepsis vrijwel volledig doen verdwijnen: ik weet nu gewoon dat er mensen zijn die de energie kunnen beïnvloeden, die door ons allemaal stroomt. Niet dat ik niet meer kritisch ben, want ook in de wereld van de alternatieve geneeskunst zijn er mensen die graag gezien/-hoord willen worden, en dus maar wat lullen om aandacht te krijgen. Maar door ervaringen is het voor mij niet meer ‘raar’ om te ‘geloven’ in zaken waar onze wetenschap nu via de quantummechanica wat meer inzicht in krijgt. Daarnaast is het mogelijk noemenswaardig dat ik zelf ooit een vrij katholieke opvoeding heb genoten, maar wel met een moeder die met een soort van ‘gebedje’ ook bepaalde pijnen weg kon nemen. Dat was voor mij nooit iets waar ik sceptisch over hoefde te zijn, want het heeft meerdere keren gewerkt bij me. Of dat nu wetenschappelijk aan te tonen is of dat het iets ‘placebo-psychisch’ is weet ik niet, maar als je gelooft in een placebo-effect, dan geloof je ook al in meer dan wat de wetenschap zwart-op-wit aan kan tonen, toch?
Okay, dat was een stukje backstory. Ik zag deze documentaire gisteren met twee vrienden die ‘compleet’ aan de cynische en rationele kant van dit soort zaken staan. Eén ervan wilde halverwege eigenlijk wel weg, maar heeft de film toch afgekeken, en de ander kon na afloop niet geloven dat het een documentaire was, en niet een verzonnen verhaal met acteurs. Met andere woorden: volgens mij deed het feit dat het een documentaire was, met échte mensen op zoek naar een spirituele beleving, hem lichtelijk twijfelen aan de onmogelijkheid van dit soort zaken, zoals dat vooraf in z’n hoofd een redelijke zekerheid was.
Haha, snap je het nog?
Oh ja, de documentaire gaat over het “No Mind Festival” dat elk jaar plaatsvindt zo’n vier-en-een-halve-kilometer boven Molkom, zo’n 300 kilometer ten westen van Stockholm, net boven Karlstad. In een zeer mooie omgeving met een overvloed aan bomen en meren komen jaarlijks zo’n 1000 mensen bijeen om een week lang spirituele sessies te houden. De beste move die de makers van deze documentaire gemaakt hebben is door de zeer sceptische Australische rugbycoach Nick te volgen (zie hierboven), die na een paar uur op het festival al vertelt hoe hij het daar haat, al die treehugging hippies. Hij scheldt en vloekt wat bij elkaar, en is enkel daar beland omdat hij op wereldreis is en van een Noorse vriendin hoorde over een leuk festival. Zijn cynisme over de spirituele sessies die op het festival gehouden worden zijn niet alleen erg grappig vanwege hun lompheid, maar zorgen ook voor de gewenste identificatie door mensen die normaliter direct weg zouden zijn gelopen bij zo’n film. Een beetje zoals de rol van Giovanni Ribisi in Avatar: Ribisi verwoordt in zijn rol de kritiek die veel mensen op die film kunnen hebben, dat het een simplistisch spiritueel quatschverhaaltje is. Door de scepsis en het cynisme in één van de karakters in de documentaire te laten zien, haal je dus de grootste kritiek bij ‘ongeïnteresseerden’ weg, waardoor ze mogelijk wél mee gaan in de rest van de documentaire.
En volgens mij werkt dat hier best perfect…
En inderdaad: waar ik me – naarmate de documentaire richting het einde ging – wel voor kon stellen hoe heftig zo’n week zou kunnen zijn, ook wel iets van interesse voelde, maar ook helemaal niet weet of ik het wel aan zou willen/durven gaan, daar werd de docu voor de cynici steeds grappiger. En niet dat het zo zwart-wit te stellen is, want ik heb die überhippie Ljus – die echt aan al je vooroordelen over ‘zweefteven’ voldoet – ook behoorlijk hard uitgelachen. Voor mij was het dus niet zo’n duidelijk “ja-of-nee”-verhaal. Opmerkelijk was dat m’n meest cynische (en rationele) maat enorm verbaasd was toen ik vertelde dat ik niet zeker wist of ik zo’n week wel zou ‘durven’. “Hoezo niet ‘durven’? Hier ga je toch geen geld aan uitgeven?”, was z’n reactie.
Nou, ten eerste dacht ik geen moment aan de kosten of tijd die het dan zou kosten (ook al een verschil tussen ons…), en ten tweede toonde het volgens mij een angst van hem, dat als hij een week lang op zo’n festival ‘opgesloten’ zou worden, het voor hem wel gruwelijk moeilijk zou zijn om een week lang te blijven ‘vechten voor de rationele zaak’. Natuurlijk verwoordde hij het dat hij geen zin heeft om een week lang naar die onzin te luisteren, maar als je zo zeker bent van je gelijk, dan moet je dat toch ook wel een week vol kunnen houden? En wacht eens even: is hij niet gewoon die Ozzie Nick aan het begin van de film, die uiteindelijk besloot een week langer te blijven..?
Ja, “opmerkelijk” is een goed woord om deze documentaire te typeren. En hoe spiritueel ingesteld je bent maakt niet uit, zoals ook een swami – met lang haar en nog langere baard – aan Nick vertelt, als Nick zegt ‘geen spiritueel persoon’ te zijn: “Wel of niet een spiritueel persoon zijn is toch geen issue; we zijn toch allemaal gewoon mensen?”. Met andere woorden: wees niet zo stellig, maar stel je open voor nuance.
“Denk niet zwart-wit”, zong ene Frank B. ooit. Deze documentaire toont wederom zijn gelijk…