The Treasure of the Sierra Madre (1948)
En wéér kan ik een fijne klassieker van m’n lijstje afstrepen, en wederom was ik erg blij verrast. Niet alleen dat het eigenlijk helemaal niet echt een western is (wat ik dacht), maar vooral vanwege de nogal ‘onvoordelige’ rol van onze eigen Humphrey Bogart. Hij is niet alleen een enorme loser, maar ook nog eens een paranoïde klootzak. En dat was ie ook al voordat ze de ‘schat’ uit de titel vonden…
Het is 1925, Tampico, Mexico. Bogart speelt Fred C. Dobbs, een zwervende loser die wat bij elkaar scharrelt in het Mexicaanse stadje. Hij is behoorlijk dom, en wordt dan ook makkelijk voor de verkeerde karretjes gespannen. Als hij echter een buitenkansje voorbij ziet komen in de vorm van Howard (Walter Huston) en diens verhaal over de grote hoeveelheden goud in de bergen landinwaarts, besluit ie met z’n collega-bum geld bij elkaar te meppen en met z’n drieën de bergen in te trekken. Onderweg waarschuwt Howard – een ouwe rot in ’t prospecting-vak – al voor de gevaren van hebzucht, die zeker gepaard zal gaan met de vondst van iets buitengewoon prijzigs als goud. En dat Howard een punt heeft, zal gedurende de film pijnlijk duidelijk worden.
The Treasure of the Sierra Madre stond al behoorlijk lang op m’n verlanglijstje. Op 72 in IMDbs top 250 aller tijden wás het één van de laatste in de top 100 die ik nog moest zien. Gisteravond had ik zin in een klassieke western, dus het was deze óf Rio Bravo. Omdat het al 23.45u was besloot ik voor de kortste film te kiezen, en dat was deze met een speelduur van nog altijd ruim twee uur. Ik was dan ook bang dat ik ‘m misschien niet helemaal vol zou houden, maar niets was minder waar. Ik ben eigenlijk de hele film enorm geboeid geweest door de strijd die Fred C. Dobbs uiteindelijk tegen z’n eigen demonen voert, en die ‘m langzaam af laten glijden in waanzin. Niet dat het surrealistisch ver gaat qua waanzin, maar ik vond het een opmerkelijke rol voor ‘Bogie’. Ik moet daar wel bij toegeven dat ik echt niet heel veel van ‘m gezien heb, maar mijn beeld van hem was meer dat van een stoere en/of stoïcijnse held. En hier is ie dat zeker niet.
Okay, geloof me als ik zeg dat iedere serieuze filmliefhebber deze film moet zien, en als je ‘m nog niet gezien hebt: kijk ‘m dan. Ik heb niet de behoefte om teveel te vertellen over deze film, want dat is fijn om zelf te ontdekken. Ik heb echter nog wel een paar leuke feitjes:
- Walter Huston, die de ‘wijze’ ouwe rot in het vak Walter speelt, was in het echt de vader van regisseur John Huston. Lijkt me best apart: je vader regisseren in een film waarin hij de wijze man uithangt;
- aan het begin van de film probeert een klein Mexicaans jochie nogal irritant een loterij-ticket te verkopen aan Dobbs; 49 jaar later zou hij nog veel irritanter zijn voor Bill Pullman, als ie vertelt dat ie maar eens naar huis moet bellen, in Lost Highway (inderdaad: het is een jonge Robert Blake);
- het beroemde “We don’t need no stinking badges!” (in The Vidiot from UHF nog leuk geparodieerd als “We don’t need no stinking badgers!”) is zo’n beroemde quote uit deze film, maar wordt eigenlijk helemaal niet letterlijk zó gezegd (net zoals “Play it again, Sam” ook nergens letterlijk in Casablanca zit, maar dat terzijde);
- ik typte “onze eigen Humphrey Bogart”, omdat hij een directe afstammeling is van Sarah Rapalje, de eerste blanke vrouw die in 1640 in Nieuw-Nederlandt geboren is, en daarmee is Bogart (ooit “Bogaert”) dus een achter-, achter-, achter-, achter-, achter-, achterkleinzoon van iemand die in het voormalige Nieuw-Amsterdam woonde, wiens ouders uit Nederland emigreerden…
Ja, The Treasure of the Sierra Madre was een behoorlijk andere film dan ik vooraf verwachtte. Het is eigenlijk een film met een nog altijd relevante scherpte. Dat de film bij z’n release in Amerika vrijwel niets opbracht komt waarschijnlijk doordat het een nogal somber thema heeft. Helaas zou een goede film over hetzelfde thema in onze tijd waarschijnlijk nog somberder zijn, want onze hebzucht lijkt alleen maar meer toegenomen te zijn…