Jûsan-nin no shikaku (a.k.a. 13 Assassins – 2010)
Is het nou Miike Takashi of Takashi Miike…?
Wat het ook is, met 13 Assassins (sorry dat ik de orginele titel niet gebruik) levert de ‘shock’-regisseur van o.a. Audition en Ichi the Killer een geweldige samuraifilm af, die zeker de herinnering aan de grote films van Kurosawa oproept. Want deze film mag mogelijk vooral bekend zijn vanwege het 45-minuten durend eindgevecht – dat ook geweldig is – de aanloop naar dat gevecht toont een ‘rust’ die je niet al te vaak meer ziet in hedendaagse films.
Tijdens de openingsscène van de film was ik even bang dat Miike de getoonde harikiri zo gruwelijk mogelijk in beeld zou brengen. Gelukkig hoefde m’n maag zich niet rond te draaien, alhoewel het nog altijd een vrij lugubere scène is. Toch toont Miike een bijna serene rust bij deze toch ontzettend heftige onderneming. De aanloop naar de rituele zelfmoord wordt heel respectvol in beeld gebracht, en uiteindelijk is dat misschien wel het juiste bijvoeglijk naamwoord voor de hele manier waarop Miike de samurai in deze film neerzet: respectvol. Hun eer en motivaties worden met het grootste respect behandeld, wat de film uiteindelijk een episch gevoel geeft.
Okay, het verhaal. De man die harikiri pleegt aan het begin van de film doet dat uit protest tegen de groeiende macht van de jonge broer van de Shogun. Het verhaal speelt zich af in 1844, en de data worden zo specifiek getoond dat het me niet zou verbazen dat de film op waargebeurde feiten gebaseerd is. Lord Naritsugu, de jongere broer, is een machtswellusteling die er plezier in schept om bedienden van ‘m half in te graven en dan vanaf een meter of twee, drie met pijlen te beschieten. Daarnaast is het gebruikelijk dat hij de vrouwen van de plekken die hij bezoekt mag gebruiken naar eigen inzicht, en ook dat loopt niet altijd even ‘bloedloos’ af. Hiermee wordt z’n wreedheid getoond, maar tegelijkertijd wordt getoond dat voor sommige stamhoofden de angst voor hem, gecombineerd met de sterke drang naar traditie en cultuur – die in Japan nog altijd sterker is dan hier – ervoor zorgt dat ze hem z’n gang laten gaan. De harikiri aan het begin van de film was dan ook een vrij ongepast statement tegen dit opkomend heerschap.
Het verzet tegen Naritsugu was al groeiende, en de inmiddels veelvuldig genoemde harikiri is voor lord Doi de spreekwoordelijke druppel. Hij geeft Shinzaemon Shimada de opdracht om Naritsugu te gaan vermoorden. Probleem is echter dat Japan nog verdeeld is in diverse ‘stammen’ (?), en niet iedereen is even happig om mee te werken. Uiteindelijk weet Shimada 12 medestanders te vinden, en zij verklaren ook vrij duidelijk de titel.
Misschien dat de zelfmoord aan het begin van de film ook wel als vooraankondiging van de rest van de film kan gelden, want deze 13 mannen weten dat ze de aanval vrijwel zeker niet zullen gaan overleven. Want ook al weten ze via slimme politieke spelletjes het aantal soldaten rondom Naritsugu te verminderen, 13 tegen 200 is nog altijd best lastig…
Het is wel redelijk opletten bij deze film. Ondanks het behoorlijk rustige tempo – dat niet iedereen zal ’trekken’ – vond ik het zeker in het begin lastig om de diverse karakters uit elkaar te houden. Ergens dacht ik ook dat dat niet echt belangrijk was, want ik wist namelijk al van die legendarische eindscène die er aan zat te komen. Maar ik denk dat als je de personen wat duidelijker uit elkaar kunt houden, dat de verschillende intriges nog beter tot hun recht komen.
Ja, ik vind het geweldig hoe Miike zich best wel in heeft weten te houden, met uitzondering van die geweldige slachtpartij aan het einde. Natuurlijk viel het in Audition ook wel mee met het bloed dat je daadwerkelijk zag, maar in Ichi spuit het werkelijk alle kanten op. En dan te bedenken dat Miike zo’n vier films per jaar (!!) maakt. Ik heb lang niet alles van ‘m gezien, weet ook dat de meeste van z’n films nogal weird en schockerend zijn, maar met 13 Assassins laat hij wel zien dat hij ook een geweldige epische film kan maken.
Hoe geweldig zou het zijn als hij gewoon één zo’n film per jaar zou maken..?