The Help (2011)
The Help was de eerste film van het PAC-festival (Pathé Art Cinema) afgelopen zondag. Ik had ‘m bijna geskipt, omdat ik te weinig nachtrust had gehad. Gelukkig was ik toch op tijd aanwezig, want The Help is gewoon een erg mooie film. En door m’n lichte vermoeidheid had ik natuurlijk ook een mooi smoesje om af en toe m’n wangen droog te vegen, want ik kon de momenten die me echt raakten dus mooi ‘verdoezelen’ door een nep-gaap. Want een tranentrekker is deze film zeker, over een jonge blanke vrouw die een boek schrijft over de zwarte hulp in de huishouding in het zuiden van de VS, die in de jaren 60, 70 en 80 van de vorige eeuw nog vrijwel gelijk werden behandeld als tijdens de toch al geruime tijd afgeschafte slavernij.
Hoe autobiografisch de film is weet ik niet, maar de schrijfster van het boek waarop deze film gebaseerd is komt wel uit Jackson, Mississippi. En ze vertelde in een interview ook dat ze, ondanks dat ze pas in 1969 geboren is, thuis wel een zwarte huishoudster hadden, die een groot deel van de opvoeding van de kinderen voor haar rekening nam. En laat Emma – Crazy, Stupid, Love., Easy A – Stone in deze film een schrijfster spelen die na haar studie terugkeert naar Jackson en daar steeds duidelijker ziet dat racisme nog altijd sterk aanwezig is, en dat doet haar besluiten een boek te schrijven vanuit het perspectief van deze “hulp” uit de titel.
Natuurlijk kan het wat goody two shoes-achtig overkomen als een jonge blanke vrouw denkt in het hoofd van de nog altijd zwaar gediscrimineerde zwarte hulpjes in de huishouding te kunnen kruipen, maar zoals de schrijfster van het boek zelf ook zei: “But trying to understand is vital to our humanity.”
Ja, dit is een film die in de verkeerde handen ook té sentimenteel kan worden. Regisseur Tate Taylor (ook geboren in Jackson) weet echter de juiste snaren te raken, ook al is dit slechts z’n tweede film (hij is als acteur mogelijk iets bekender, o.a. uit Winter’s Bone). Ook apart om te zien hoe een mannelijke regisseur zo’n geweldige cast van vrouwelijke actrices laat excelleren. Dat Emma Stone één van de grootste talenten uit haar generatie is wist ik al, en Jessica Chastain toonde in The Tree of Life al hoe goed ze was. Hier toont ze echter een wat sleazy kant, behoorlijk anders dan haar rol in Terrence Malicks meesterwerk. Viola Davis zou best eens haar tweede Oscarnominatie in de wacht kunnen slepen (na Doubt in 2009), alhoewel ze daar wel geduchte concurrentie zal krijgen van Octavia Spencer én vooral ook van Bryce Dallas Howard, die de evil ‘socialite’ Hilly Holbrook speelt.
Nu moet ik eerlijk toegeven dat ik Chastain en Howard door elkaar haalde, terwijl hun rollen toch wel wat verschillen, ondanks de overeenkomsten in hun uiterlijk. Howard is de onbewust zwaar racistische ‘leidster’ van het verenigingsleven in Jackson, Chastain is de wat ordinaire vrouw die Hilly’s ex heeft overgenomen. En ergens draagt dat ook wel weer bij aan de beleving van de film: waar ooit onbedoeld racistisch door menigeen werd gezegd dat alle zwarten (of Chinezen, for that matter) op elkaar lijken, daar zijn de donkere actrices hier juist duidelijker en beter neergezette individuele karakters, en lijken die witten juist op elkaar: bekrompen, strenggelovig en nog altijd racistisch, hoe onbewust ze zich daar ook van zijn.
Ik kijk zelf te weinig tv om het te kunnen beamen, maar ik verwacht dat deze film zeer veel aandacht heeft gehad in het laatste seizoen van The Oprah Winfrey Show. Natuurlijk gebeurt dat wel vaker, en vaak zijn dat niet de films waar ik extra van geniet, maar deze film verdient van mij zeker wel meer aandacht. Allereerst vanwege het belang van het onderwerp, want van gelijkheid is zeker in Amerika nog altijd geen sprake. Het gemiddelde inkomen van een blank gezin in Amerika is nog altijd – en schrik nu net zo hard als ik toen ik het zojuist ontdekte – twintig (!!) keer hoger dan het gemiddelde inkomen van een zwart gezin. Daarnaast verdient de film de aandacht vanwege het sterke ensemble actrices, maar ook doordat de film respectvol sentimenteel is. Nergens overdreven en zeker niet gratuit, en mogelijk dat ie me daarom ook wel zo raakte.
Ik zou het ook nog kunnen hebben over het tonen van de hypocrisie van het grote liefdadigheidssysteem in Amerika, want één van de climaxen van de film speelt zich af tijdens zo’n fundraiser, waar de blanke dames hun schuldgevoel over het in stand houden van ongelijkheid in de wereld afkopen door geld in te zamelen voor zieke Afrikaanse kinderen. Inderdaad: zou het niet net zo ‘liefdadig’ zijn als ze eerst de ongelijkheid in hun eigen samenleving zouden verkleinen? En met bovenstaande cijfers in je achterhoofd: is de (economische) ongelijkheid in de laatste vijftig jaar wel zoveel kleiner geworden..?